Έντυπη Έκδοση
Ελευθεροτυπία, Πέμπτη 13 Νοεμβρίου 2014
Συλημένος ώς το κόκαλο
Βρέθηκε τελικά ο νεκρός στην Αμφίπολη - ο μισός μέσα κι ο μισός έξω από τον τάφο. Φωτογραφίες του σκελετού δεν δόθηκαν, θα δοθεί όμως σκελετικό υλικό σε ειδικούς για περαιτέρω έρευνα
Λατρευόταν ως ήρωας ο νεκρός της Αμφίπολης. Ηταν θνητός στον οποίο αποδόθηκαν τιμές προφανώς λόγω εξαιρέτων πράξεων. Ολο το μνημείο μπορεί να ήταν και επισκέψιμο στην εποχή που κτίστηκε τουλάχιστον μέχρι την μαρμάρινη θύρα του νεκρικού θαλάμου. Συνεπώς, είχε ταφεί εκεί μια εξέχουσα προσωπικότητα, σύμφωνα με την χθεσινή ενημέρωση της γ.γ. του ΥΠΠΟΑ Λίνας Μενδώνη και της Αννας Παναγιωταρέα.
Οι τυμβωρύχοι είχαν φθάσει μέχρι το σκελετό του νεκρού καθώς ο τάφος είναι αναμοχλευμένος ώς εκείνο το σημείο. Μάλιστα ο μισός σκελετός ήταν εντός του κιβωτιόσχημου τάφου και ο άλλος μισός εκτός αυτού. Η σορός ήταν μέσα σε ξύλινο φέρετρο διακοσμημένο με οστέινα και γυάλινα στοιχεία, όπως φανερώνουν κάποια από αυτά που βρέθηκαν μαζί με σιδερένια και χάλκινα καρφιά. Καθώς κτερίσματα δεν υπάρχουν, η εξακρίβωση της ταυτότητας του νεκρού θα είναι μια μακρά διαδικασία μελέτης της ιστορίας σε συνδυασμό με τις γραπτές πηγές, που χρειάζεται χρόνο και σοβαρή αντιμετώπιση όλων των δεδομένων.
Ας δούμε όμως πού ακριβώς βρέθηκε ο σκελετός. Το ΥΠΠΟΑ στην χθεσινή του ανακοίνωση αναφέρει ότι ανακαλύφθηκε «σε βάθος 1,60 μ. από τους σωζόμενους λίθους του δαπέδου μέσα σε μεγάλο κιβωτιόσχημο τάφο (μήκους 3,23 μ., πλάτους 1,56 μ.) κατασκευασμένο από πωρόλιθους. Το ύψος του τάφου ήταν μεγαλύτερο (1,80 μ.) από το σωζόμενο σήμερα (1 μ.) όπως δείχνουν οι ορθοστάτες από την ανωδομή του που βρέθηκαν επί τόπου. Το φέρετρο ήταν ακουμπισμένο σε ένα είδος θήκης (πλάτους 0,54 μ.και μήκους 2,35 μ.). Δεν υπήρχε σκάλα, ράμπα ή οτιδήποτε άλλο. Το βύθισμα στο δάπεδο το είχαν προκαλέσει πιθανότατα οι τυμβωρύχοι.
Τα χάλκινα καρφιά και διακοσμητικά στοιχεία του φερέτρου
Το συμπέρασμα της ανασκαφικής ομάδας είναι ότι πρόκειται «για ένα δημόσιο έργο, που για την κατασκευή του χρησιμοποιήθηκε η μεγαλύτερη ποσότητα μαρμάρου που έχει ποτέ χρησιμοποιηθεί στη Μακεδονία». Υπενθύμισαν τα στοιχεία της μοναδικότητας του μνημείου «Τύμβος ύψους 33 μ., και επ' αυτού το βάθρο με το υπερμέγεθες λιοντάρι, συνολικού ύψους 15,84. Οι σφίγγες, οι καρυάτιδες και το υπέροχο ψηφιδωτό με την αρπαγή της Περσεφόνης, αλλά και τα μαρμάρινα ζωγραφισμένα επιστύλια, τα οποία, αυτή τη στιγμή, συντηρούνται στο εργαστήριο του Μουσείου Αμφίπολης συνιστούν ένα μοναδικό μνημείο με πρωτότυπη σύνθεση ποικίλων χαρακτηριστικών. Είναι μια εξαιρετικά ακριβή κατασκευή, το κόστος της οποίας είναι προφανώς απίθανο να είχε αναληφθεί από ιδιώτη».
Ελλείψει άλλων στοιχείων η έρευνα θα επικεντρωθεί στην αποκατάσταση του λόφου και του περιβόλου του όπως ήταν στην αρχαιότητα. Μάλιστα «προκειμένου να δρομολογηθούν οι εργασίες αποκατάστασης του μνημείου, μελετώνται συστηματικά», όπως είπαν, «τα περίπου 500 διάσπαρτα μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη, τα οποία έχουν ταυτιστεί και αποδοθεί στον περίβολο και βρίσκονται εκεί όπου σήμερα είναι τοποθετημένο το λιοντάρι, ενώ καθώς αποσύρθηκαν, προ ολίγων ημερών, τα νερά της λίμνης Κερκίνης, αποκαλύφθηκαν περισσότερα από εκατό μέλη του περιβόλου, όπως γείσα, ορθοστάτες και στέψεις. Είχαν μεταφερθεί, το 1936 από την Ούλεν, η οποία είχε αναλάβει την κατασκευή του φράγματος της Κερκίνης».
Στον τρίτο θάλαμο σε βάθος 1,60 μέτρων από το δάπεδο αποκαλύφθηκε μεγάλος κιβωτιόσχημος τάφος κατασκευασμένος από πωρόλιθους
Για πρώτη φορά οι ανασκαφείς παραδέχονται πως ύστερα από γεωλογικό έλεγχο εσωτερικά και εξωτερικά του τάφου και στο υπέδαφός του υπάρχουν «εναλλαγές άμμου και μάργας, λιμναίας προέλευσης». Συνεπώς, τα νερά της λίμνης Κερκινίτιδας στις όχθες της οποίας ήταν κάποτε ο τάφος, είχαν κατακλύσει με λάσπη το μνημείο ανά τους αιώνες, όπως γράφαμε από την αρχή αυτής της ανασκαφής, και δεν ήταν τρόπος σφράγισης το χώμα για την αποτροπή των τυμβωρύχων όπως ισχυριζόταν η κ. Περιστέρη για να συντηρεί το μυστήριο του ασύλητου τάφου.
Θα έχει πάντως ενδιαφέρον να ακούσουμε τα αποτελέσματα της στις 29 Νοεμβρίου στην Αθήνα. Ως τότε θα γίνονται συντηρήσεις στο μνημείο, θα δοθεί σκελετικό υλικό για έρευνα σε ειδικούς και θα προχωρά η γεωφυσική διασκόπηση στο λόφο Καστά για τον εντοπισμό κι άλλων τάφων από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονικής.
